De War, de oude stoomluciferfabriek later kleurstoffenfabriek aan de Kleine Koppel 40, hoek Geldersestraat langs de Eem, is tijdens de Monumentendagen geopend. Door een communicatie-stoornis de openstelling van Warner Jenkinson niet in het programma-boekje van de Open Monumentendagen terecht gekomen.
Op zaterdag 14 september wordt een uitvoerig programma gepresenteerd, van een speurtocht voor de jeugd, tot korte lezingen en rondleidingen door drs. Michiel Kruidenier, architectuur-historicus. Daarnaast worden verschillende gebouwen en ruimtes opengesteld en zijn veel nieuwe huurders aanwezig om te tonen wat ze doen.
Lucifers
Het oudste nog bestaande fabriekscomplex van Amersfoort heeft een interessante geschiedenis, die teruggaat tot 1881. Toen werd begonnen met de bouw van een stoomluciferfabriek. In 1883 werkten er tachtig mensen die 50.000 doosjes lucifers per jaar maakten. Het duurde kort. Al in 1887 stopte de productie van lucifers. Vanaf dat moment herbergde het fabrieksterrein een kleurstoffenfabriek. Die heeft er, onder allerlei verschillende namen, tot aan 2001 gestaan.
Aanvankelijk heette de fabriek Pick, Lange & Co. In 1902 veranderde de naam in Chemische Fabriek Amersfoort. In 1904 werd het Farbwerk Amersfoort. In 1918 werd de fabrieksnaam Nederlandse Kleurstof Industrie (NKI). Dat duurde tot 1961. Daarna werd het bedrijf onderdeel van het (Engelse) Williams Ltd. In 1969 werd Williams overgenomen door het Amerikaanse Morton. En de laatste naam waaronder de fabriek opereerde was Warner Jenkinson.
Ambitieuze plannen
Op een terrein dat grenst aan de kleurstoffenfabriek werd in 1936 de eerste rioolwaterzuiveringsinstallatie van Amersfoort gebouwd. Vanaf 1976 werd dit terrein aan de kleurstoffenfabriek toegevoegd en werd het gebruikt voor de reiniging van het afvalwater van de fabriek.
Toen de fabriek in 2001 de poorten sloot werd de gemeente eigenaar van het gehele complex, en vestigden zich diverse kleine bedrijven en kunstenaars op het terrein. Binnenkort worden de ambitieuze restauratie- en herbestemmingsplannen die voor dit complex openbaar gemaakt en begint een grote campagne ter realisering daarvan.
Programma
Het programma op het terrein van de voormalige fabriek van Warner Jenkinson tijdens Open Monumentendag op zaterdag 14 september 2013 is als volgt.
Van 12.00 tot 16.00 uur een wandeling en speurtocht voor kinderen en (groot-)ouders langs de verschillende objecten op het terrein dat vanuit de industriële archeologie belangwekkend zijn. Van schoorsteen tot waterkering.
Tussen 12.00 en 16.00 uur stellen veel gebruikers hun ruimten open, waaronder het Fablab. Hier zijn een aantal ontwerpers veelzijdig bezig met hun producten variërend van een 3D printer, lasersnijders tot een kijk op de wereldbol gezien in de tijd. Hier kunnen bezoekers zien of Amersfoort wel of niet in de toekomst aan Zee komt te liggen. Ook de ateliers van Inez de Heer Kloots en Merlijn van der Hoeven en van Kevin Hughes Interieurs zullen geopend zijn.
Om 13.30 en 15.00 uur geeft drs. Michiel Kruidenier, architectuur-historicus, korte lezingen over de geschiedenis van het terrein: de luciferfabriek, de kleurstoffenfabrieken, de rioolwaterzuivering. De lezingen worden gevolgd door een rondleiding over het terrein, waarbij het mogelijk zal zijn enkele ruimten van binnen te bekijken, die normaal nooit voor publiek geopend zijn.
De gehele dag is er een kleine foto-expositie over het Stamlijntje, het industriespoor waarover goederen vervoerd werden vanaf het Spooremplacemtent naar de verschillende bedrijven op Isselt.